Dag 19

Vanmorgen vroeg uit de veren want ’s ochtends gingen we op eigen houtje de trekpleisters van de stad verkennen. Na een ontbijt van pannenkoeken en bananen-shake – lekker hé?! - met de tuk-tuk richting het koninklijk paleis. We waren er al om 8u, de menigte maar vooral de hitte voor. Het koninklijk complex bestaat uit enkele tempels met als hoogtepunt de Zilveren Pagoda, bedekt met een vloer van zilveren tegels en 2 buddhabeelden, eentje uit emerald en eentje uit goud belegd met 2085 diamanten. Duidelijk dat ze in deze tijd rijk waren, enkel is er daar nu nog weinig van te bespeuren.

Na anderhalf uur dacht ik terug te wandelen door het park op weg naar de volgende bestemming. Er was een mooie speeltuin en Milan kon er zich even uitleven. Maar na 10 minuutjes op de speeltuin hielden we het voor bekeken. Veel te warm! Een tuk-tuk dan maar. Geen probleem om te vinden want elke vijf stappen die je zet, word je aangesproken of je geen tuk-tuk wilt. En elke tuk-tuk bestuurder wil je buiten de stad brengen naar de Killing Fields of voor een hele dag ingehuurd worden omdat dit het meeste opbrengt. Twee tuk-tukritten en dus twee keer hetzelfde verhaal moeten doen. “Neen dank je, we gaan er deze middag heen in een tour!”

Nog twee uurtjes de tijd tot we worden opgehaald voor onze tour, dus we moeten de tijd toch even in de gaten houden want ik wou nog het ‘Tuol Sleng Museum’ (Museum van Volkerenmoord) bezoeken. Dit museum was de vroegere S-21 gevangenis waar het Rode Khmer leger o.l.v. Pol Pot “verraders” ondervroeg en martelde om dan op ‘Choeung Ek’ geëxecuteerd te worden.

Je komt er in twee gebouwen, trouwens vroegere scholen maar Pol Pot had de bevolking uit de stad verbannen en vond onderwijs niet nodig (ondanks hij blijkbaar zelf leerkracht was). In het eerste gebouw zagen we de kale ruimtes met af en toe een ijzeren bed en marteltuigen. Het tweede gebouw was nog erger met honderden foto’s van de slachtoffers (op het moment van de foto nog in leven) maar eveneens foto’s van lijken of zwaar toegetakelde lichamen. Om ongemakkelijk van te worden… dit hoefde ik echt niet zo in detail te zien… En het feit dat dit gebeurde toen ik al geboren was, maakt het zo onwerkelijk. Mijn ouders zeiden nog voor mijn vertrek dat heel dit gebeuren eind jaren 70 dagelijks in het nieuws was.

In de paasvakantie nog maar de horror van Auschwitz gezien en nu dit… mensen kunnen monsters zijn… we zien dit nog dagelijks op het nieuws, landen waar er burgeroorlogen woeden. Dit was toen in Cambodja niet anders.

We stapten nog maar het museum buiten en werden weer door bedelaars aangeklampt… een man zonder armen, een andere met een verbrand gelaat. Allemaal vreselijk om te zien maar zoveel mannen, vrouwen en kinderen die ons vandaag al om geld hebben gevraagd dat je gewoon een olifantenvel kweekt. En het klinkt vreselijk als ik dit hier neerschrijf…

Het museum lag niet zo ver van onze hostel. Niet dat we graag te voet wilden dweilen maar ‘k zat met een praktisch probleem. Ik ging in de stad aan een ‘ATM’ geld afhalen nadat ik zeker wist of ik hier nu met riel of dollar moest betalen zodat ik met de juiste munteenheid op zak liep. Voor de zekerheid had ik gisteren wat riel gewisseld en dollar had ik van thuis mee maar dat bedrag had ik eigenlijk nodig voor de tour. En na de bezoekjes van deze ochtend restte er me nog 1 dollar. Ondertussen hadden we deze ochtend toch al wat rondgelopen in de stad of met de tuk-tuk door straten gereden maar geen bankautomaat te bespeuren. Dat werd een probleem want ik moest onze hostel nog betalen en eten en drinken kopen natuurlijk. En geloof me met VISA betalen is m.u.v. in de chique hotels onbestaande!

En zoals ik gisteren vermoedde zou het terugvinden van onze weg wel eens een probleem kunnen vormen. Met het stadsplan in de ‘Lonely Planet’ (voor de leken onder ons: reisgids) ter hand op zoek naar onze hostel. We hadden met de tuk-tuk onze hostel voorbij gereden dus probeerden we dit beiden toen even in te prenten. Maar op de terugweg bracht “Moesten we nu links of rechts inslaan” aan onze oriëntatiepunten ons helemaal in de war met als gevolg dat we twee keer de verkeerde kant uitliepen en ik behoorlijk zenuwachtig werd want ik zag de minuten wegtikken. Wat had een tuk-tuk handig geweest maar met één dollar gingen we niet ver springen!

En dan bij wonder een ATM! Vier keer mijn VISA-kaart in de gleuf want het ding wou me geen geld geven maar de aanhouder wint dus… finally money!

Een tuk-tuk was nu de moeite niet meer want we waren een blok verwijderd van onze hostel – toch nog even verloren gelopen aan het einde ook ;) – maar gevonden.

Yes! Vlug naar de kamer want over 10 minuten werden we opgehaald voor de tour. Tien minuten zeg je? Na vijf minuten werd er aan de deur geklopt dat we beneden verwacht werden. Met nog losse veters sprongen we weer in de tuk-tuk. We stopten eerst aan een chique hotel waar we een koppel – afkomstig uit Singapore – ophaalden en dan reden we het centrum van Phnom Penh uit. Wat een rit! Je ziet echt het dagelijkse leven van Phnom Penh. En die open etalages zijn garages heb ik nu gezien. Dus de winkels zijn eigenlijk allemaal garages naast elkaar, de ene al wat groter dan de andere. En hoe verder je Phnom Penh buiten reed, hoe eenvoudiger en armoediger zag het er allemaal uit. De wegen werden ook één stoffige boel.

Na een halfuur kwamen we aan bij ‘Nature Cambodia Blazing Trails’, een organisatie die op Tripadvisor heel veel goeie kritieken kreeg en gerund werd door een Fransman want zijn Engels was duidelijk met een Frans accent.

Op weg hier naartoe zagen we het heel erg donker worden en ja hoor, het onweer had ons ingehaald. Terwijl we de verzekeringspapieren invulden, begon het ongelooflijk te gieten. Toch maar even wachten om op tour te gaan.

Zei ik al dat we met een quad gingen? Neen zeker… Nog nooit gedaan en gietende regen gaf me zeker geen veiliger gevoel. ;) Gelukkig stopte het zo goed als na 10 minuten en kregen we instructies hoe we het voertuig moesten bedienen.

OMG, daar gingen we dan. De eerste meters ging het redelijk “schokkend” want ik durfde met moeite mijn hand van de rem halen en het mocht niet sneller gaan dan fietstempo! ;) Ocharme de mensen die met mij mee waren. De man reed de quad en zij zat er achter op… zo is ’t niet moeilijk natuurlijk! ;)

We gingen eigenlijk redelijk vlug van de geasfalteerde weg af richting het platteland met zanderig, roodachtige wegen. Nu ja, zanderig… modderig, ja! Na tien minuten zaten Milan en ik helemaal onder de modder – want plassen ontwijken, vond ik een hele klus, ‘k was al blij dat ik rechtdoor kon - en na een halfuur kon je het kleur van onze bergschoenen niet meer onderscheiden. Ze gaan ons graag zien komen in de hostel?! ;)

Ondertussen had het ander koppel ons al helemaal los gereden en bleef ik achter met de andere gids. Wat een luxe, normaal is de groep zo’n 4 tot 6 quads met meestal dubbel zoveel passagiers, dus een eigen begeleider was welgekomen hoor, ik had anders de hele groep opgehouden. ;)

En Milan bleef me aanmoedigen: “Goed mama, je bent goed bezig!” Ja, peptalk kon ik wel gebruiken! ;)

Wat een avontuur om door de dorpjes met hun vriendelijke bevolking en vooral heel veel lachende kinderen te rijden! Zo super! En helemaal anders dan de stad. Die mensen hadden weinig maar zagen er zo blij uit! “Hello, hello,…!”

We hadden snoepjes mee (Kölsch snoepgoed van de carnavalstoet dat we nog steeds niet op gekregen hadden ;-)), potloden en stylo’s. En Milan mocht Sinterklaas spelen! Wat waren die kinderen blij en dankbaar!

Nog meer zwaaiende kinderen op de weg maar ondertussen was alles op… Deerde niet, de kinderen bleven lachen en zwaaien als we voorbij reden.

Na het dorpje reden we door een prachtig, prachtig landschap! Groen zover je kon kijken, modderige wegen, rijstvelden en hier en daar boeren aan het werk in de velden.

Ik begon het redelijk goed onder de knie te krijgen en kon volop genieten van al het moois.

Maar dan werden de wegen wel heel slecht en toen ik door een grote put moest, reed ik me vast. Ik had schrik dat ik in de gracht zou belanden dus – stom - wou me tegen houden met mijn voeten. Dat ging natuurlijk helemaal niet want waren grote, stevige quads en kon dus helemaal niet met mijn voeten op de grond. Met als gevolg dat ik de zijkant van de quad tegen mijn onderbeen kreeg. “Are you OK?” Yes, pijn verbijten en de begeleider de quad uit de put laten halen. Weer vermannen en verder. De weg lag er nog steeds vreselijk bij en ik voelde me helemaal zo zeker niet meer, om maar te zwijgen van het pijnlijke “kloppen” in mijn been. En weer een put, ik zag al dat dit me weer niet ging lukken… en ja hoor, weer vast! Gelukkig was ik deze keer zo slim om mijn voeten op de quad te houden! ;) En de gids mocht de quad er weer uitsleuren!

Gelukkig lagen de zandwegen er nadien weer beter bij en waren het normale modderplassen. Oef!

Milan wou natuurlijk ook heel graag eens met de quad rijden en op rechte stukken liet ik hem dan eens de gas bedienen maar het sturen én tempo hield ik onder controle hoor want hij zou er anders eens mee geracet hebben, denk ik. ;) Maar zo had hij toch even het gevoel met de quad te rijden!

Ik denk dat we toch zo’n 1,5 à 2 uren gereden hebben. Een schitterende ervaring: de natuur, het plattelandsleven en het quad-rijden!

Terug op locatie konden we onze schoenen toch even onderhanden nemen. Met water en borstel afschrobben tot ze toch weer wat toonbaar waren.

Dan ging het verder naar ‘Choeung Ek’, of ‘Killing Fields’ genaamd. Op deze plek werden de gevangenen van S-21 geëxecuteerd.

We kwamen binnen en keken recht op de ‘Stupa’, een soort glazen tempel van beneden naar boven gevuld met schedels van slachtoffers. Dan liepen we verder over het domein.

Eigenlijk is heel het domein een grote begraafplaats. De paadjes zijn gelegd tussen massagraven. Overal liggen grote putten en boven de drie “belangrijkste” hebben ze een afdak gebouwd. Tijdens de opgraving in 1980 vonden ze in één graf 450 slachtoffers, het tweede 160 slachtoffers zonder hoofd en dan een graf met een honderdtal vrouwen met kleine kindjes maar in totaal zijn er zo’n 17 000 gevangen van S-21 omgebracht.

Het idee alleen al is vreselijk maar het ergste is dat je over paadjes loopt waar er hier en daar botten of kledingresten tevoorschijn komen, zeker na hevige regenval tijdens de moesson. Hier en daar staan er glazen kasten met resten beenderen of kledingstukken. En de beenderen die nog steeds elke dag aan de oppervlakte geraken, leggen ze gewoon bovenop de kast om er ook later in op te bergen zeker?!

Stil word je ervan…

Na een uurtje gingen we terug naar de tuk-tuk op weg naar onze hostel. Serieus honger hadden we ondertussen want we hadden sinds ’s morgens niets meer gegeten. Ten eerste door tijdsgebrek en den tweede door absoluut geen honger door de hitte. Voor de zekerheid enkele koekjes meegenomen maar die hebben ook terug hun weg gevonden naar de hostel! ;)

Nog genieten van de kookkunsten van de kokkin – het heeft zowel gisteren als vandaag echt gesmaakt – en dan douchen! ’t Was nodig, niet alleen om het zand af te wassen maar ook even een frisse kop te krijgen! En net zoals gisteren stond ik net onder de douche en viel de elektriciteit uit. Daar sta je dan in de pikkedonker! Niet echt handig als je weet dat WC, lavabo, handdoekrek en douche één ruimte is, dus zonder douchegordijn ofzo. De vloer van de badkamer is ook de vloer van de douche! ;)

Het was een rare dag vandaag. Enerzijds hebben we stil de geschiedenis van zo dichtbij meegemaakt, anderzijds hebben we met heel veel plezier het Cambodjaanse platteland leren kennen.

Ik zou hier nooit van mijn leven willen wonen, ik zal hier nooit meer terugkeren maar ben wel blij dat ik dit stukje van de wereld dat niet zo voor de hand liggend is, heb gezien.